maandag 7 november 2016

Wie is de Mol? Een zurige recensie van een tv-loos persoon

Een persoonlijke recensie. Wie is de Mol-kijker?


Hallo TV, heb ik jou gemist?
Zeg, ik heb onlangs Wie is de Mol gekeken. Beter gezegd: ik heb twéé seizoenen afgerond, en ik ben bezig met de derde. En daarover wil ik het even met jullie hebben.

Zoals wellicht bekend bezit ik al jaren geen tv en volg ik het tv-wereldje helemaal niet. Ik heb eigenlijk geenszins het gevoel iets gemist te hebben. Geen-tv geeft vrije tijd en controle over de avondbesteding. En geen externe impulsen, die -zeg nou zelf- eigenlijk toch niet zo boeiend of inspirerend zijn. Maakt tv jou een beter persoon?

Maar toch.. ik begon alsnog het gevoel te krijgen dat ik 'dingen' miste. Nu weet ik van mezelf dat ik leid aan fomo, fear of missing out; dus wellicht speelt dat mee.
Wie is de Mol leek geschikt om de tv tijdelijk weer even op te pakken. Wie is de Mol heeft me -van een afstandje weliswaar- geboeid. Een programma waarover je als kijker moet nadenken.

Wel nu: ik voel me er tegelijkertijd opvallend ongemakkelijk mee. Wie is de Mol zit me namelijk dwars. Wat is het? Een haat-liefde verhouding? Een soort afgunst? Een kruising van fascinatie en afkeer?
Het programma maakt aanspraak op een bepaalde irritatiefactor. Het kriebelt. In elk geval bij mij. Een bepaald soort onhebbelijkheid. Hetzelfde wat je doet bij aandringend flirten ofzo. Je zoekt de grenzen op en daar duw je tegen aan. Je maakt jezelf onmisbaar. Het wakkert een nieuwsgierigheid aan die aanzet tot blijven kijken. Je wilt het toch weten hoe het afloopt. Zoiets.

Dus... toen ik een keer ziek was downloade ik seizoen één. Helemaal aan het begin van de De Mol-gekte, toen de deelnemers het spel nog niet kenden, en net als ik de regels leerden kennen. Dat leek me een goede manier om in te stappen.


Liegen en bedriegen

Seizoen 1 is zoveel puurder dan seizoen 15, een tegen allen, allen tegen een. De meer recente afleveringen zijn bedrog-op-bedrog-op-bedrog enzovoort. Omdat iedereen kennelijk wil overkomen als De Mol, bedriegt iedereen iedereen. Daarmee ís iedereen De Mol geworden. Daar kan je als kijker niks mee. De deelnemers kennen het spel. Daarnaast zijn de deelnemers bekend met de media, en zijn dus veel meer gepolijst en geslepen. Opgeblazen, zelfbewust gedrag. Grote mediagenieke woorden in plaats van oprechte frustratie of verbazing.
De meer recente seizoenen zijn daarmee geworden tot een iedereen tegen iedereen-spel.
Daarmee is het in 2015 een ander spel dan waarmee het begon. Niet persé slechter. Veel dynamischer, meer mysterieus. Maar het idee van één Mol verbleekt een beetje. Ik kan het in elk geval niet meer volgen, al dat geharrewar van leugen op leugen.

Daar komt bij dat niet alleen de Mol liegt&bedriegt , maar ook de programmamakers. Briefjes van De Mol die alleen de programmamakers kunnen plaatsen. Oh wacht, ze laten wel zien dat De Mol ze zelf plaatst. Dat is wel zo fair. Dat valt me alleszins mee.
Belangrijker nog: de programmamakers bepalen wat je ziet en vooral wat niet. Daarmee kunnen ze zover gaan als ze zelf willen. Ze bepalen dus niet alleen het spelverloop, maar ook laten ze je het gebeuren zien via de bril die zij bepalen. Daardoor vind ik het spel voor de kijkers gewoon oneerlijk. Dat maakt echt meedenken met het programma ondoenlijk.
In feite spelen de kandidaten én de kijkers tegen de programmamakers. Hoezo eerlijk? Net zoals in film alles mogelijk is, is het dat hier ook het geval.

Natuurlijk, dit is een zuurpruim-reactie. Ik ben blijkbaar te lang uit de TV-wereld om dit nog te bevatten of te waarderen. Ook zoiets als het journaal vind ik niks meer. Zo oppervlakkig. Zo gericht op meningen. Het ene pratende hoofd na het andere. En maar speculeren. Politiek wordt gepresenteerd als een spel van belangen en elkaar troef afsteken. In plaats van standpunten en idealen. Hijgerig. Natuurlijk: politiek, zeker het Haagse, is complex, maar ik denk zeker dat de media het smeuiger maken dan nodig. En om het te duiden gooien we er nog een mening tegen aan.

Niet mijn TV.


Dit is wel superrrspannend hoor!
Terug naar Wie is De Mol. Alles wordt voorgedaan als superspannend. En als dat niet blijkt uit de dingen die de mensen doen, dan pompen we er gewoon bombastisch muziekje onder. Opdat het natuurlijk wel episch blijft.
Zoals gezegd: dat is natuurlijk wel gezeik mijnerzijds, aangezien ik veel films kijk en men daar hetzelfde doet. En daar kan ik het wel waarderen.
En ja, ik weet ook dat sinds enkele jaren de nieuwe goede cinema zich niet afspeelt in de bioscoop, maar op TV. De herontdekking van de TV-serie als kwaliteitsmedium is natuurlijk al enige tijd aan de gang. Hij gaat mij aan volledig voorbij. House of Cards, Game of Thrones en the likes, nog nooit gezien. Wel heb ik destijds Lost gekeken, wat gezien wordt als de start van deze revolte. Een fascinerende serie, waar je (eveneens) constant aan het lijntje gehouden werd. Dus... waarom toch mijn haat-liefde verhouding met Wie is de Mol?


2015
Ik koos na seizoen 1 bewust voor een veel later seizoen. Seizoen 15 stond me aan door de aanwezigheid van enkele deelnemers die ik wél kende. De rest... moet dit doorgaan voor Bekende Nederlanders? Really?

Natuurlijk zijn in seizoen 15 ook enkele dingen beter: Goed is dat er veel meer interludes zijn waarin de kandidaten laten weten hoe ze tegen bepaalde opdrachten en gedragingen van andere kandidaten aankijken. Dat maakt het voor de kijker veel interessanter.

Mijn hemel. De finaleaflevering van 2015 wordt wel enorm opgeblazen hoor. Wat een poeha. En het neigt voor een deel weer naar veel meningen, in plaats van feiten. Wat kunnen die meningen uit die WidM-app mij nou schelen?
Gelukkig wel meer aandacht voor de molacties. Waarbij ik blijf herhalen dat ik van mening ben dat niet alles een actieve molactie is, maar soms ook gewoon stom geluk. Sommige grote groepsacties kán je niet in je eentje traineren.

Kijk. Wat ik tof vind is dat ze in 2015 nog steeds het originele muziekje uit 1998 gebruiken. In elk geval een deel ervan, een ander deel is volgens mij weggevallen. Dat toont iets oprechts, trouw aan de oorsprong van het spel. Het is trouwens grappig dat alle vaste muziek van de serie afkomstig is van één nummer.


Het spel -een paar passing remarks
1)
Ik vind het ergens wel grappig. Veel mensen die ik ken, als je ze vraagt naar kernwaarden en wat ze waarderen in zichzelf en anderen, noemen ze openheid en eerlijkheid. Prima, maar dan wel naar De Mol kijken? Is dat niet inconsequent?
Natuurlijk, het is een flauwe vraag, maar desalniettemin een interessante. Zouden pacifisten naar een pief-paf-poeffilm gaan?

2)
Als ergens een camera bij is, dan gaat er wat gebeuren. Mensen die naar hun slaapkamer lopen met een camera achter hun aan, weten toch wel wat er gaat gebeuren. Verrassing!

3)
Waarom überhaupt je best doen in het spel? Waarom niet gewoon op een bankje zitten kijken hoe de rest het werk doet? Zowel als mol als kandidaat handig.

4)
Jammer trouwens dat het niet mogelijk is om iets op het interwebs na te zoeken over afgelopen aflevering van Wie is de Mol zonder allerlei spoilers.

5)
Het idee van een vrijstelling begrijp ik niet. Waarom is dat zo'n krachtige troef om in handen te hebben. En ik begrijp ook niet waarom het handig is om daarover te liegen, zowel door de mol als de gewone kandidaten.

6)
Nederland is het enige land waar Wie is de Mol Wie is de Mol heet. In andere landen heet het gewoon De Mol.


Slotwoord
Natuurlijk: een seizoen uit 1998 is heel wat anders dan eentje uit 2015. TV was toen al heel wat anders. Tjonge, we hebben het over het pré-11 september tijdperk, toen de wereld nog veel overzichtelijker was. Alles was begrijpelijk en ongecompliceerd. Onschuldig ook. Ik bedoel: er wordt nog over guldens gepraat en de kleding is nog net herkenbaar 90's.
Sindsdien trekt het programma tweeënhalf keer zo veel kijkers. Ik moet toegeven dat dat een mooi resultaat is. Voor geen ander land zijn zoveel seizoenen gemaakt als voor ons. Kennelijk zijn wij behoorlijk Mol-minded. Wat hebben Nederlanders met Wie is de Mol?

Wat ook nog steeds erg indrukwekkend blijft is de logistiek achter de schermen. Het uitzetten van de spellen, het mobiliseren van complete dorpen; dat vraagt nogal wat voorbereidingstijd en lokale kennis. Knap. Je vraagt je trouwens ook af of alle spellen al een keer eerder zijn uitgeprobeerd en getestspeeld. Een paar mensen in een hok en spelen maar. De opdrachten moeten immers wel een beetje te doen zijn.

Dus. Tot zo verre mijn recensie van twee seizoenen Wie is de Mol. Zojuist ben ik begonnen aan het eerste seizoen van de Engelse The Mole. Fijn om de onbevangenheid van de deelnemers weer te zien. Simpele zielen die door een regenachtig Engeland worden gebonjourd, terwijl het besef indaalt in wat voor een vreemd spel ze zijn beland.


Ik hoop dat mijn recensie niet te zeurderig overkomt.